
Prentmaker: Simon Fokke 1764
Het Schulpengat lag dicht langs de kust zodat de bemanning van de inkomende en uitgaande schepen de galgen goed konden zien. In speciale ijzeren geraamtes hingen de tien mannen als afschrikwekkend voorbeeld tegen muiterij. Met hun gezicht naar het Schulpengat en de Haaksgronden staarden de lijken vanaf de galg op de hoge duin naar de passerende schepen. Door het radbraken en de gesel met het koord dat voorafging aan de ophanging, waren het afschuwelijk verminkte lichamen. Op 28 augustus 1764 sprak de krijgsraad het vonnis uit, dat vrijwel direct daarna op 2 september 1764 werd voltrokken. De tien mannen, het meest Noord Duitsers, hingen aan de galgen die op het hoogste duintop van Huisduinen waren opgesteld. Het vonnis werd geveld op ’s Lands Fregat van Oorlog, Weststel-lingwerf. Al eerder op 4 mei 1764 waren vier muiters veroordeeld tot geseling met het koord en radbraken met de strop om de hals. Enkele anderen werden voor eeuwig verbannen uit de Republiek. Het verslag van de verhoren en de sententie is als 350 pagina’s tellend boek uitgegeven bij Petrus Schouten nog in hetzelfde jaar 1764.
De muiterij op het VOC schip Nijenburg had veel opzien gebaard en dat zal mede de reden zijn geweest voor de zware straffen. Maar muiterij werd nu eenmaal zwaar gestraft. De Nijenburg was op 8 mei 1763 uitgevaren vanaf de Rede van Texel en had koers gezet richting Batavia. De wind was bij vertrek gunstig. Velen van de bemanning hebben aan bakboordzijde de duinenrij van Huisduinen gezien, niet wetend dat ruim een jaar daarna enkelen van hen daar zouden hangen. De kiem tot muiterij was vermoedelijk bij vertrek al gelegd. In juni 1763 bij Kaap de Goede Hoop slaan de muiters toe. De Deense kapitein Jacob Ketel en de stuurman wer-den gebonden en opgesloten. Enkele officieren werden vermoord. Een deel van de bemanning kiest partij voor de muiters. Het gekaapte schip zette koers naar Brazilië, met al doel de muiters een vrij en rijk bestaan te geven in de Portugese koloniën. De vele goudstaven en dukaten die aan boord waren van de Nijenburg moest dat mogelijk maken. In Brazilië ging een deel van de muiters ging van boord, een maand later verlieten de andere muiters het schip in het Franse Cayenne. Tijdens deze reizen komt het schip in een storm en komt ook nog vast te zitten op een klip voor de Zuid Amerikaanse kust. Het zijn reizen vol met braspartijen, moord en onderling verraad. De geld verspillende muiters worden uiteindelijk opgemerkt door de Franse en Portugese autoriteiten die hen uitleveren aan de Republiek. Een deel van de muiters wordt in Paramaribo berecht en opgehangen. Het andere deel krijgt zijn berechting op de Rede van Texel. De vele schepen die over het Schulpengat de Haaksgronden passeren op weg naar de rede van Texel of de haven van Den Helder zien de gestrafte muiters aan de galgen hangen. Een aanblik om nooit te vergeten. De gruwelijke afloop van deze muiterij is een van de merkwaardigste gebeurtenissen uit de Maritieme geschiedenis van Nederland.